KALİTE POLİTİKASI
Sağladığımız ürünlerde; müşteri memnuniyetini en üst düzeyde tutarak, süreçlerin sürekli kontrolü ile iyileştirilmesi kalite politikamızın temelini oluşturur.
Kalite politikamız;
İçin tüm faaliyetlerimizle, sektörümüzde kalite açısından güven duyulan bir kuruluş olmak için var gücümüzle çalışmaktır.
Vicat Analizi
ASTM D 1525‘e standardına göre, polistiren gibi belirli bir erime noktası olmayan malzemelerin yumuşama sıcaklığının belirlenmesi için yapılan bir analizdir.
1 mm2 çapında bir iğne kalıplanmış polistiren üzerine yerleştirilir. İğnenin üzerine 10 Newton kuvvet uygulayacak bir ağırlık eklenir ve numune ısıtma banyosuna daldırılır. Isıtma banyosu sıcaklığı dakikada 2 °C artacak şekilde yavaş yavaş ısıtılır. Sıcaklığın artması ile malzeme yumuşamaya başlayacaktır. İğne 1mm numune içine saplandığındaki sıcaklık vicat yumuşama sıcaklığı olarak adlandırılır. Camsı geçiş sıcaklığı: Maddenin camsı özelliklerini kaybedip viskoz özellikler kazanmaya başladığı sıcaklık sınırıdır kısacası işlenebilme sıcaklığının başlangıç noktasıdır.
HDT Analizi (Heat Deflection Temperature)
ASTM D 648 standart metoduna göre Polistirenin sıcaklığa maruz kaldığında şeklinde bozulmalar olup olmayacağı ve malzemelerin hangi sıcaklık değerine kadar kullanım limiti olduğunun belirlenmesi için kullanılır.
Kalıplanmış polistiren 100 mm aralığındaki iki destek arasına yerleştirilir. Numune boyutlarına göre numune üzerine koyulacak ağırlık miktarı hesaplanır. Bu nedenle numune boyutlarının stabil olması çok önemlidir. Aksi takdirde metotta belirtilen ağırlık miktarı sürekli olarak değiştirilmesi gerekir. Uygulanan kuvvet 0,45 MPa’dır. Sonrasında numune ısıtma banyosuna daldırılır. Isıtma banyosu sıcaklığı dakikada 2 °C artacak şekilde yavaş yavaş ısıtılır. Sıcaklığın artması ile malzeme yumuşamaya başlayacaktır. Numune 0,26 mm eğildiğinde andığındaki sıcaklık HDT sıcaklığı olarak adlandırılır.
Izod Darbe Dayanım Testi
ASTM D 256‘e standardına göre, polistiren numunesine 2.75 J kapasiteli sarkaç kolunun serbest halde çarpması ile numunenin absorbe ettiği enerji miktarını göstermektedir. Polistirenin darbeler kaşsında ne kadar sağlam olduğunu belirlemede kullanılır. Birimi joule/metre dir.
Numuneler kalıplandıktan sonra numuneye çentik açıldıktan sonra test yapılır.
Tensile Testi (Çekme Testi)
ASTM D638 standart metoduna göre, çekme testi malzemelerin mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
Çekme testinde bir malzemenin statik ve yavaş uygulanan bir yüke karşı dayanımı ölçülür. Uygun bir çekme test örneği test makinesine yerleştirilir ve örneğe kuvvet (yük) uygulanır. Çekme deneyinde malzemedeki uzama miktarı Ekstensometre, uygulanan kuvvet (yük) ise yük hücresi (loadcell) kullanılarak ölçülür ve bu ölçülen uzama ve yük değerleri kullanılarak gerilim- gerinim eğrisi elde edilir. Çekme deneyi ile malzemelerin ne kadar uzadığı ve hangi uzama mukavemetine dayandığı belirlenebilir.
Testten elde edilen sonuçlar herhangi bir uygulama için malzeme seçimi, kalite kontrol ve malzemenin diğer kuvvetler altında nasıl davranacağını tahmin etmek için kullanılır. Bu test yoluyla direkt elde edilen bilgiler; çekme gerilmesi, uzama, akma mukavemeti, kopma mukavemeti gibi özellikleri belirlenir.
Flexural Testi (Eğilme Testi)
ASTM D790 standart metoduna göre, esneme testi malzemelerin mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu özelliğe bükme mukavemeti de denebilir.
Test sırasında malzeme 2 noktadan sabitlenir ve bu iki noktanın ortasında bir noktadan malzemeye kuvvet uygulanır. Malzemede kalıcı şekil değişiminin başladığı ya da malzemenin kırıldığı kuvvet, malzemenin eğilmeye karşı gösterdiği direnci gösterir. Bu analiz sırasında malzemenin eğilme modülüsü de hesaplanır. Eğilme modülüsü malzemenin esnekliğinin göstergesidir. Malzeme ne kadar esnek olursa modülüs değer o kadar düşer.
EPS Tanecik Büyüklüğünün Saptanması
EPS ünitesinde Reaktör çıkışından, eleklerden ve paketlenmiş haldeki üründeki EPS taneciklerinin çapının % dağılımının tayin edilmesi için analiz yapılır.
Gaz Kromotografisi
Kromotografi, bir karışımda bulunan maddeleri birbirinden ayırmaya yarayan bir metottur. Gaz fazındaki maddeleri birbirinden ayırmaya yarayan kromotografi çeşidine gaz kromotografisi adı verilir.
Laboratuvarımızda iki farklı gaz kromotografisi bulunmaktadır.
Temel olarak gaz kromotografisinin çalışma mantığı aşağıdaki gibidir;
Sıvı-gaz kromotografisinde sıvı numuneyi buharlaştırmak için İnlet (iğne girişi) kısmı kullanılır.
Enjekte edilen numunede bulunan maddelerin kaynama noktası ve bozunma sıcaklıkları dikkate alınarak uygun bir sıcaklığa ısıtılır. Bu sayede inlete enjekte edilen sıvı buharlaşarak Gaz fazındaki numune Azot ya da Helyum gibi başka kimyasallarla tepkimeye girmeyen bir gazla ayrıştırma kolonuna taşınır.
İnlet içerisinde cam tüp bulunur. Cam tüpün içerisine cam yünü konularak numuneden gelebilecek olası katı kirlilikleri kolona girerek tıkamaması için filtre olarak konulur. İğnenin girdiği noktada septum bulunur. Septum esnek bir contaya benzemektedir. Bu septum gaz kaçaklarını önlemek için kullanılır. Sürekli olarak iğne girip çıktığı için deforme olur. Periyodik olarak değiştirilir.
Katı-gaz kromotografisinde, katı numune içindeki uçucu kimyasalların buharlaştırmak için Headspace kullanılır. Katı numune cam tüp içerisine yerleştirilerek ağzı septum ile kapatılır. Septum gazın tüpten kaçmasını engellemek içindir. Cam tüp ağzının iyice kapatıldığı kontrol edilmelidir. Cam tüp sıcaklığı ayarlanmış bir fırın içerisinde bekletilerek, numune içerisindeki uçucuların buharlaşarak gaz fazına geçmesi sağlanır. Gaz fazındaki numune Azot ya da Helyum gibi başka kimyasallarla tepkimeye girmeyen bir gazla ayrıştırma kolonuna taşınır.
Kolonlar sistemin en önemli kısmıdır. Ayırma işlemi burada gerçekleşir. Ayırma işleminin başarılı olması, büyük ölçüde uygun kolon seçimine bağlıdır. Gaz kromotografisinde kapiler kolanlar kullanılır. Kapiler kolonlar açık boru şeklindedir. Söz konusu borunun iç yüzeyi katı ayrıştırmaya yarayan kimyasallarla kaplanır. Ayrıştırma yapabilmek için ikinci önemli konu kolon sıcaklığıdır. Bunu sağlamak içinde kolon termostatlı bir etüv içine yerleştirilir. Kolon sıcaklığı çalışılan numune ve istenen ayırma derecesine göre değişir.
Kolon içerisine giren kimyasallar, kolonun içerisindeki dolgu malzemesi tarafından tutulurlar. Söz konusu tutulma süreleri her kimyasal için farklıdır. Bu sürelerin farklı olması nedeni ile kimi kimyasallar kolon içerisinde hızlı hareket ederek önce geçer ya da yavaş hareket ederek geride kalır. Bu özelliklerden faydalanarak kimyasalların birbirinden ayrıştırılması sağlanır.
Dedektöre Gelen Gaz Miktarının Sinyale Çevrilmesi:Laboratuvarımızda kullanılan gaz kromotografi cihazlarında FID (Alev İyonlaştırıcı) dedektörler kullanılmaktadır. Basit olarak dedektöre gelen numune alev yardımıyla yakılarak alev şiddeti mili volta çevrilerek kromotogramın oluşturulması sağlanır.
Yanmanın sağlanması için Hidrojen ve Kuru hava kullanılır. Belirli oranlarda karıştırılan hidrojen ve kuru hava kıvılcım çıkartılarak yanması sağlanır.
Kromotogram örneği yukarıda görüldüğü gibidir. X ekseni zamanı, y ekseni ise mili volt olarak sinyal şiddetini ifade eder. Dedektöre önce gelen kimyasal yanarak dedektöre ilk önce geleceğinden kromotogramın sol tarafında ilk sırada yer alır. Kolonda daha yavaş hareket eden kimyasal, dedektöre en son geleceği için kromotogramın sağ tarafında en sonda yer alır.
Cihaz programı piklerin altında kalan alanı hesaplar. Alan miktarı arttıkça kimyasalın dedektörde yanma süresi artacaktır. Dolayısı ile pik alanı ile karışımın içerisindeki miktar doğru orantılı olarak artacaktır. Bu prensipten yararlanarak kimyasal karışımların içiresindeki bilinmeyenler tanımlanarak miktarları belirlenir.
UV-VİS Spektrofotometresi
Ultraviyole ve görünür ışık (UV-Vis) absorpsiyon spektroskopi bir ışık demetinin bir örnekten geçtikten sonra ışık şiddetindeki azalmasının ölçülmesidir. Işığın şiddetinin azalması absorplamanın arttığını gösterir. Birçok molekül UV veya Vis dalgaboylarını absorplar ve farklı moleküller farklı dalga boylarındaki ışıkları absorplarlar. Bu özellikten faydalanarak kimyasal karışımların içerisindeki madde miktarı tespit edilebilir. Örneğin içindeki tespit edilmek istenen kimyasal miktarı, belirli bir dalga boyundaki absorpsiyonunu ölçerek bulunur.
Spektrofotometre çalışma prensibi şekilde görüldüğü gibidir. Işık kaynağı bir yarık içerisinden geçirilerek dağıtım aygıtına(monokromatör) gönderilir. Monokromatör ışıktan gelen dalga boyunu ayarlayarak çıkış yarığına gönderir. Işık örnek içerisinden geçirilerek dedektöre ulaşır. Dedektör ışık kaynağından gelen şiddetin ne kadar azaldığını (absorblandığı) ölçer. Bu sayede absorpsiyon miktarı ölçülmüş olur.
Laboratuvarımızda stiren monomer numunelerinde TBC ve polimer miktarının tespit edilir.
Hunter Flex Renk Tayin Cihazı
Bu cihazda, enjeksiyon makinesin kalıplanmış olan GPPS ve HIPS numunelerinin 3 farklı renk değeri ölçülür (L, a, b).
L değeri, 0-100 (Siyah-Beyaz) arasındaki aydınlık derecelerini ifade eder. L değeri arttıkça aydınlık artar azaldıkça karartı çoğalır.
a değeri, kırmızı veya yeşilliğini ifade eder. A değeri pozitif olduğunda numunede kırmızılık artar negatif yönde hareketi ise yeşilliği arttırır.
b değeri sarılığı ya da maviliği ifade eder. B rengi pozitif yönde arttığında sarılık artar. Negatif yöndeki hareketinde ise mavilik artar.
Nem (Karl Fischer) Tayin Cihazı
Sıvı ve katı numunelerdeki su içeriğinin belirlenmesinde kullanılan bir cihazdır.
Bir elektrokimyasal hücrede bulunan elektroaktif madde ya da maddelerin tamamının elektroliz edilerek harcandığı yöntemlere kulometrik yöntemler denir.
Reaktif sıvı içine eklenen herhangi bir numune bünyesinde su molekülleri varsa reaktif içinde jeneratör elektrot yardımıyla açığa çıkan iyot, su molekülleri ile reaksiyon oluşturur.
1 mol su molekülüne 1 mol iyot bağlanır. Numune bünyesinde ne kadar su varsa o kadar iyot üretilir.
İndikatör elektrot yardımıyla elektrolize edilerek hesaplanır.
Eriyik Akışkanlık Testi (MFI)
Stiren monomer zincir sonuna eklendikçe zincir uzunluğu artar. MFI Azalır.
Laboratuvarımızda en sık yapılan analizdir. MFI (Melt Flow Index) Erime Akışkanlığı Test Cihazı, termoplastik malzemelerin ASTM D1238 standart metoduna göre Kütlesel Erime Akış Hızını ifade eder.
Eriyik akışkanlık hızı, polimerin zincir uzunluğu ile ters orantılı olarak artar ya da azalır. Örneğin eriyik akışkanlık hızı düşük olan GPPS 603 ürününün polimer zincir uzunluğu fazladır. GPPS 615 ürünü için ise MFI değeri yüksek olmasına rağmen zincir uzunluğu daha kısadır.
Polistiren peletleri 200 0C’deki sıcak tüp içerisine sıkıştırılarak yerleştirilir. Üzerine cihaz pistonu yerleştirilir. Polimerin erimesi için ön ısıtma süresi beklenir. Ön ısıtma süresi tamamlandıktan sonra piston üzerine 5 kg ağırlık yerleştirilerek polimerin orrifice (Die) den akması sağlanır. Ölçümü başlatmak için piston üzerindeki ölçüm çizgileri beklenir. Ölçüm çizgisine piston geldiğinde test başlatılır.
Cihaz otomatik olarak orificeden akan polimeri kesecektir. Ürün çeşidine göre 60 ya da 30 sn. sonra bir kesim daha yapılır. Bu aralıkta kesilen numune teraziye koyularak, 10 dakikada akan malzeme miktarı hesaplanır.